Ayın Makalesi Yayında! Çocuklarla Sanat Terapisi Çalışırken Hikayeleri Kullanmak

Etiketler: arkabahçe, arkabahçe psikoloji, nur dinçer genç, psikoloji, sanat, sanat terapisi, terapi
Kategoriler: Popüler Makalelerimiz

Klinik Psikolog Nur Dinçer Genç

Sanat terapisi, kişinin sanat aracılığı ile duygularını ifade etmesi, farkına varması ve kendini dönüştürmesi olarak tanımlanabilir. Sanat terapisinde kelimelerin yerini çoğu kez kalemler, boyalar, kil  alır. Zaman zaman resim, bazen kil, bazen de dans veya hikayeler aracılığıyla duygular ifade edilir.

Sanat terapisi çocukların; içlerinde var olan yaratıcılığın farkına varmalarını, ifade etmelerini ve geliştirmelerini, sorunlarla başa çıkabilmeyi öğrenmelerini sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.

Travma yaşamış, sosyal becerisi yeterli gelişmemiş, kontrol güçlüğü çeken çocuklar, duygularını kelimelere dökmekten hoşlanmayan ergenler ve kişisel sorunlarıyla mücadele eden veya sadece kişisel gelişim isteyen yetişkinlerle de sanat terapisi kullanılabilir.

Bu terapi tekniğinde görsel sanat ( resim, kil, kolaj vs), hareket ve dans, hikayeler, drama, kuklalar gibi değişik sanat dallarından yararlanılabilir.  Çocuklar duygularını kelimelerle ifade etmede yetişkinlere göre daha çok zorlandıklarından, onlarla çalışan terapistler sık sık sanat terapisi tekniklerini kullanırlar. Bu tekniklerden biri de hikayeleri kullanmaktır.

Hikayeler çocuklarla ve ergenlerle çalışan terapistlerin, onların duygularını, ilgilerini, ihtiyaç ve fikirlerini anlamalarını sağlar. Süreç, çocukların içlerinde gizli kalmış duygularını, isteklerini, korkularını, hayallerini, sözel olmayan ve sembolik bir dille ifade ettikleri ürünlerin ortaya çıkışından oluşmaktadır.

Çocuğun yaptığı bir resmin veya heykelin hikayesini oluşturması, bir kahraman yaratması ve bu kahramanın hikayesini yazması, birlikte okunan bir hikayenin içinden herhangi bir karakteri seçip farklı bir hikaye yaratma veya yarım bırakılmış bir hikayeyi tamamlaması gibi farklı şekillerde hikayeleri sanat terapisi içinde kullanmak mümkündür.

Hikayeleri kullanmanın çocuğa ne gibi yararı vardır?

Çocuklar kendi duyguları hakkında bazen kolaylıkla ve olduğu gibi konuşamazlar. Yetişkinlerin dilinden farklı dileri vardır. Hikayeler, resimler ve kil çalışmaları günlük dilimizin yetersiz kaldığı, duyguların ifade edilemediği noktalarda çocuğun deneyimini daha derin bir şekilde anlatabilir. Yetişkinlerin günlük hayatlarında kullandıkları dil, çocukların doğal dili değildir. Çocukların doğal dili mecazlar ve imgeler ile doludur, tıpkı rüyalarımızda ve hikayelerde olduğu gibi. Yetişkinlerin dili ise düşüncenin dilidir. Hikayeler, günlük hayatın düşüncelere bağlı dili yerine imgesel bir dil kullanır. Bu çocukların diline daha yakındır ve onlarla daha derinden iletişime geçer. Çocuğun duygu yüklü hayal gücünü yansıtması için günlük dilimiz yeterli değildir, hikayeler ise buna bir kapı açar. Gündelik olarak kullandığımız duygu sözcükleri çocuğun yaşadıklarını ifade etmekte çok düz kalırken, hikayeler bu duyguları daha zengin yansıtırlar. Bu nedenle, çocukların karşılarındaki zorluklara karşı güçlü, desteklenmiş hissetmeyi öğrendikleri araçlardır. Çocuklar onlardan çok farklı anlamlar çıkarabilir, umudu, farklı seçenekleri ve başa çıkma yöntemlerini öğrenebilirler. Aynı zamanda, hayatta karşılarına çıkan engeller ve problemler karşısında neler yapabileceklerine dair seçenekleri tanırlar. Duygusal sorunları ile daha kolay başa çıkma yöntemlerini fark ederler. Hikaye çocuğun bir durumu hem farklı gözle görmesine yardımcı olur, hem de durumu değerlendirmesi için ona zaman verir. Çocuk hikaye de geçen bir çözüm yöntemini kendi hayatında kullanabilir, ana karakter ile kendini özdeşleştirip ona ait tüm duyguları ve düşünceleri kendisiymiş gibi aynı şekilde yaşar. Aynı acıyı, aynı kaygıyı, aynı cesareti ve hikayenin sonunda ki aynı rahatlamayı hisseder. Hikaye bittiği zaman çocuğun kafasında iki resim oluşur. Biri hikaye öncesinin resmi, diğeri de hikaye sonrası resim. Hikaye sonrası resim empati, cesaret ve yaratıcılık ile doludur. Umutsuzluk yerini umuda ve cesarete bırakır. Çocuk gerçek hayatında da tıpkı kahramanı gibi değişiklikler yapmaya cesaret eder. Sağlıklı çözüm yolları geliştirir ve artık yaşamında oluşabilecek yeni zorluklara karşı dağarcığına farklı çözüm yollarını da eklemiştir. Hikaye aracılığı ile öğrendiği bu çözüm yollarını günlük yaşamına da aktararak kullanabilecektir.