Dyscalculia

17 Haziran 2017

Doç. Dr. Ümran Korkmazlar*, Klinik Psikolog Olcay Güner** /

*İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı – İSTANBUL

**Davranış Bilimleri Enstitüsü – İSTANBUL

(MATEMATİK ÖĞRENME BOZUKLUĞU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA)

ÖZET

Sözlük anlamı hesaplama bozukluğu olan “Dyscalculia” aritmetik ve matematik becerilerin kazanılmasında güçlük çekilmesi ya da bozukluk olması diye tanımlanabilir. Bu bozukluğun bireyin yaradılışıyla ilgili olduğu ve MMS’deki bir işleyiş bozukluğundan kaynaklandığı varsayılmaktadır. “Dyscalculia” çoğu zaman okuma- yazma sorunları ile beraber görülmekte ve “Öğrenme Bozuklukları” adı altında ele alınmaktadır.

Öğrenme Bozukluğu alanında çalışanlar daha çok okuma-yazma sorunlarına önem vermişler, matematiği göz ardı etmişlerdir. 1980’lerden bu yana durum değişmiştir. Matematik Bozukluğunun sanılandan yaygın olduğu düşünülmektedir. Literatürde okul çocuklarının yaklaşık 2/3’ünün matematikte yardım gördüğü, ¼’ünün de özel eğitime gereksinimi olduğu ve Matematik Öğrenme Bozukluğunun, okuma-yazma sorunları kadar önemli olduğu belirtilmektedir.

Amaç: Ülkemizde henüz araştırılmamış bir konu olan Matematik Öğrenme Bozukluğunun varlığını görmek, özelliklerini, tanı yöntemlerini araştırmak ve psiko-pedagojik terapinin etkisinin görmek amacıyla bu çalışma planlanmıştır.

Yöntem: Okul başarısızlığı, öğrenme sorunları nedeniyle ailesi tarafından getirilen ilkokul çocuklarından IQ>85 olması, nörolojik, psikiyatrik, duyusal sorun bulunmaması, kültürel yoksunluk faktörünü elemek için anne-babalarının en az ortaokul mezunu olması kriterlerine uyan ve özellikle matematik alanında güçlüğü olan Öğrenme Bozukluğu tanısı konmuş 10 olguya formal testlerden WÇZÖ ve Bende Gestalt Görsel Motor Testi uygulanmıştır. Informal tekniklerle hata analizleri yapılarak güçlük çekilen alanlar belirlenmiştir. Hata analizi yapılan alanlar: Sayı kavramı, sıraya koyma, sembollerin isimleri, gruplama, problem çözme stratejileri, işlem becerileri, basamak değeri, ölçme, para, zamandır.

Bulgular ve Tartışma: Çocukların yaş ortalaması 9.8’dir. 2’si kız, 8’i erkektir. Genel IQ ortalamaları 100.8, SIQ ort. 94.8, PIQ ort. 115.5, (WÇZÖ ile) bulundu. WÇZÖ Aritmetik alt test standart puan ort. 7.3, sayı dizisi ort. 9.8, yargılama ort. 9.3 olarak belirlendi. Bender Gestalt Görsel motor Testte hata puanı ort. 3 olarak bulundu. Matematik becerilerinin hata analizlerinde işlem, problem çözme stratejileri, sıraya koyma, ölçme ve zaman alanlarında yoğun sorunlar saptandı. Yaklaşık 6 ay süreyle uygulanan psiko-pedagojik terapi sonucunda yapılan değerlendirmelerde sorun olan beceri alanlarında olumlu gelişmeler gözlendi. WÇZÖ aritmetik alt test puan ort. 10.2’ye, sayı dizisi ort. 11.3’e, yargılama ort. 11’e yükseldi. Potansiyellerinin gerçekleştirmeye başlayan vakaların IQ düzeyleri ortalamaları da genel IQ=115.3, SIQ=107.8, PIQ=120.1 olarak belirlendi. 1o olgudan elde edilen bulgulara dayanarak, kullanılan ölçeklerin Matematik Öğrenme Bozukluğu olan vakaları tanımada yardımcı olduğu söylenebilir. Psiko-pedagojik terapinin de bu vakalarda etkili olduğu; hem tanı hem de terapi alanında yapılacak araştırmalara bu çalışmanın yol gösterici olacağı düşünülmektedir.